کتاب تاسیسات مکانیکی ساختمان ویژه مهندسان معماری و عمران

کتاب تاسیسات مکانیکی ساختمان ویژه مهندسان معماری و عمران

در کتاب تاسیسات مکانیکی ساختمان ویژه مهندسان معماری و عمران تلاش شده است تا با مطالعه و مشاهده دقیق تصاویر موجود و تمرکز بر نکات معماری، وجه خلاقانه ذهن مهندسان شکوفا شده و این قدرت را پیدا کنند که با استفاده از نکات موجود، طرح های تازه‌ای با توجه به نیاز ساختمان‌های مختلف به مبحث تاسیسات مکانیکی را داشته باشند.

ساختمان سازی حوزه‌ای است که در آن تصاویر و جلوه‌های بصری بسیار حایز اهمیت است و انتقال اطلاعات از طریق تصاویر به مراتب کارایی آموزشی بیشتری دارد. از سوی دیگر انتقال اطلاعات از راه تصاویر به مراتب از انتقال آن از راه کلمات و جملات بسیار طولانی و پیچیده انرژی کمتری از مخاطب می‌گیرد. به همین جهت، در مدل آموزشی کتاب تاسیسات مکانیکی ویژه مهندسان معماری و عمران تلاش شده است تا بیشتر از تصاویر برای انتقال مفاهیم استفاده شود تا درك مناسب‌تری برای مخاطب ایجاد کند.

مقدمه کتاب تاسیسات مکانیکی مهندسان معماری و عمران

تاسیسات ساختمان به دو بخش تاسیسات الکتریکی تقسیم می‌شود. در این کتاب منظور از تاسیسات ساختمان، تاسیسات مکانیکی بوده و ازنقطه نظر مکانیک و تاثیر آن بر معماری ساختمان و نکاتی که دراین خصوص می‌بایست مورد توجه گیرد سخن گفته خواهد شد.

تاسیسات مکانیکی

تاسیسات مکانیکی به شاخه‌های مختلفی مانند صنعت، ساختمان، ورزشی، درمانی و مانند این‌ها تقسیم می‌شود. در مورد تاسیسات مکانیکی نظرات مختلفی وجود دارد اما می‌توان گفت : تاسیسات مکانیکی دانش مبارزه با طبیعت است. بر خلاف جاذبه آب را بالا کشیدن، گرما در فصل سرد و سرما در فصل گرم، هوای تازه در اجتماعی از انسان‌ها، تخلیه گازها از محل تولید تاسیسات مکانیکی دانش رفاه جانداران در مبارزه‌ای تمام عیار با طبیعت است.

در دنیای امروز تامین آسایش بشر یکی از هدف‌های اصلی بوده سعی شده است با استفاده و به کارگیری تاسیسات مکانیکی، در طراحی و اجرای ساختمان‌سازی این امر مهم پی‌گیری شود؛ لذا فراگیری و شناخت علم تاسیسات مکانیکی برای کلیه دست اندرکاران تاسیسات ساختمانی یکی از مباحث مهم و ضروری محسوب می‌شود.

تاسیسات الکتریکی

در تعریف تاسیسات الکتریکی می‌توان گفت طراحی سیستم‌های سیم کشی اماکن مسکونی و مراکز صنعتی و شامل مباحثی مانند روشنائی، برق رسانی، تلفن، آنتن مرکزی، سیستم اعلام حریق شبکه رایانه‌ای، منبع تغذیه اضطراری و دوربین مدار بسته می‌باشد.

برخی از تعاریف کتاب تاسیسات مکانیکی مهندسان معماری و عمران

سیال

یکی از حالت‌های وجود ماده است و شامل مایعات، گازها، پلاسما، و تاحدی جامدات پلاستیک می‌شود. سیال ماده‌ای که تحت اثر تنش برشی هرچند هم که کوچک باشد، بی وقفه تغییر شکل می‌دهد، بدین معنا که تا زمانی که نیروی برشی به سیال وارد گردد دائما ماده تغییر شکل می‌دهد. تمام سیالات ویژگی روان شدن را دارند و بر خلاف جامدات دربرایر تغییر شکل مقاومت نمی‌کنند. به اصطلاح رایج شکل ظرفی را که در آن قرار دارند به خود می‌گیرند.

یکی دیگر از ویژگی‌های سیالات چسبندگی و یا لزجت می‌باشد. لزجت عامل پیوستگی ذرات سیال می‌باشد. هرچقدر سیالی لزجتر باشد ویژگی‌های سیال آن کمتر است.

سیال عامل

مایع گازی است که در دیگ بویلر یا چیلر به ترتیب گرم یا سرد می‌شود و حرارت خود را با محیط تبادل می‌کند.

سییستم هیدرونیک

سیستم‌های گرمایش یا سرمایشی که حرارت را توسط آب جابه‌جا می‌کند، سیستم هیدورنیک می‌نامند. به طور مثال سیستم رادیاتورهای آب گرم رایج یک سیستم هیدورنیک است.

فریون

گاز بی رنگی است که در گذشته در چیلرها و سیستم‌های سرمایشی به عنوان مبرد به کار می‌رفت و امروزه به دلیل استانداردها زیست محیطی و آسیب به لایه اوزون، استفاده از آن منسوخ شده است. R22 نام تجاری نوع خاصی ار مبردهاست که بیشترین گار مصرفی در سیستم‌های برودتی از قبیل اسپیلت‌ها و چیلرهای تراکمی می‌باشد.

فولاد گالوانیزه

فولادی است که توسط لایه‌ای از فلز روی پوشانده می‌شود تا از زنگ زدگی و خوردگی آن جلوگیری شود. در تهویه مطبوع در کاربری عمومی، معمولا جنس بدنه کانال‌ها و تجهیزات (هواساز و دریچه) از این نوع ورق انتخاب می‌شود.

ورق فولادی سیاه

درتولید ورق از دو نوع تکنولوژی مختلف استفاده می‌شود که نام‌های نورد سرد و نورد گرم به آنها طلاق می‌شود.

فهرست مطالب کتاب تاسیسات مکانیکی مهندسان معماری و عمران

پیشگفتار

فصل اول: مقدمه‌ای بر تهویه مطبوع و تعاریف پایه در تاسیسات مکانیکی

مقدمه

تاسیسات مکانیکی

تاسیسات الکتریکی

تعاریف پایه تاسیسات مکانیکی

شوفاژ

تعاریف تجهیزات تهویه مطبوع

مشعل

رادیاتور

پُمپ

کُلِکتور

کُمپرِسور

برج خنک‌کُن

ترمینال یونیت‌ها یا واحدهای پایانه‌ای

اتاق هواساز

تعاریف پایه در سیستم‌های آبرسانی و گازرسانی

لوله‌ها

رده‌بندی لوله‌های تاسیسات

فصل دوّم: مبانی سرمایش و گرمایش  و طـراحی تهـویـه مطبـوع

انتقال حرارت و مکانیسم‌های آن

انواع روش‌ها یا مکانیسم‌های انتقال حرارت

گرمایش

سیستم‌های گرمایشی

مزایا و معایب انواع سیستم‌های گرمایشی

سیستم انتقال حرارت با هوا

سیستم انتقال حرارت با آب

انتقال حرارت از طریق الکتریسیته

گرمایش الکتریکی

گرمایش با آب گرم (هیدرونیک)

سیستم گرمایش با هوای داغ

سرمایش

سیکل‌های تبرید

سیستم‌های سرمایش

سیستم‌های انبساط مستقیم (DX)

۱-سیستم تمام‌آبی

۲-سیستم تمام‌هوا

۳-سیستم آبی–هوایی

محاسبات بار حرارتی و برودتی

جداول تقریبی و سرانگشتیِ محاسبات بار حرارتی و برودتی

محاسبات سرانگشتیِ بار سرمایشی ساختمان‌ها

برآورد فضای لازم برای موتورخانه‌ها

هوای لازم برای موتورخانه

چیدمان (آرایش) تجهیزات موتورخانه

فصل سوم: تجهیزات تولید کننده حرارت و برودت

مقدمه

تجهیزات تولید حرارت

دیگ‌ها

دیگ‌های چدنی

کاربرد بویلرهای چدنی

جزئیات اجرایی بویلر چدنی

دیگ‌های فولادی

جزئیات اجرایی بویلر فولادی

کاربرد بویلرهای فولادی

هیترها و کوره‌های هوای گرم

بخش‌های مختلف کوره‌های هوای گرم

هیتر و کوره هوای گرم ایستاده

هیترهای تابشی

زمینه‌های کاربرد کوره‌های هوای گرم

مقررات و توصیه‌های ایمنی در استفاده از هیتر و کوره هوای گرم

نکات مهم انتخاب هیتر و کوره هوای گرم

پکیج‌های تولید آب گرم

مزایای استفاده از پكيج شوفاژ ديواري گازی

محل نصب پکیج دیواری گازی

تجهیزات حرارت مرکزی

تجهیزات تولید سرمایش

خنک کننده تبخیری

تجهيزات سرمايش تبخيري

سرمايش تبخيري مستقيم

روش تبخیری غیرمستقیم

امكان‌پذيری خنك‌سازی تبخيری در ايران

مزایای سیستم تبخیری

زمینه‌های کاربری کولر آبی

نکات معماری کولر آبی

تخمین ظرفیت، وزن و ابعاد کولر آبی

هواشوی

کاربرد هواشوی‌ها

هواشوی با کویل آب گرم

نکات معماری هواشوی

اِكونوپَك

زنت

چیلر (خنک کن)

خنک کن تراکمی

سیکل تبرید تراکمی

زمینه‌های کاربری خنک کن‌های تراکمی

ابعاد و اندازه چیلرهای تراکمی

کولر گازی پنجره‌ای

کولر گازی اسپلیت

مزایای کولر گازی اسپیلت

کولر گازی اسپلیت کانالی

مزایای استفاده از داکت اسپلیت

معایب استفاده از داکت اسپلیت

کولر گازی پرتابل

سیستم VRF

پکیج روف تاپ

خنک کن جذبی

کارکرد گرمایشی چیلر جذبی

کاربرد چیلرهای جذبی

فصل چهارم: تجهیزات مکمل و انتقال حرارت و برودت

 تجهیزات مکمل سیستم‌های گرمایشی

مشعل

نکات اجرایی در مورد مشعل‌ها

چگونگی انتخاب مشعل

دودكش

انواع دودکش‌ها

نکات اجرایی دودکش‌ها

سوخت و تجهیزات سوخت رسانی

منابع انبساط

منبع انبساط باز

منبع انبساط بسته

محل نصب منبع انبساط در سیستم هیدرونیک

تجهیزات تولید و ذخیره آب گرم بهداشتی

آبگرمکن با سوخت فسیلی

‌آب گرمکن برقی

آب گرمکن خورشیدی

مبدل حرارتی

مخازن آب گرم دوجداره

مخازن آب گرم کویلی

تجهیزات مکمل سیستم‌های سرمایش

برج خنک کن

نکات اجرایی برج خنک کن

زمینه‌های کاربری برج‌های خنک کننده

نکات معماری برج خنک کن

تخمین ابعاد و وزن برج خنک کن

کمپرسور

انواع کمپرسورها

تجهیزات انتقال دهنده حرارت و برودت

پمپ

بوستر پمپ

جزئیات اجرایی پمپ

لوله

نکات معماری لوله کشی

فن

کانال هوا

نکات معماری کانال‌ها

فصل پنجم: تجهیزات توزیع کننده حرارت و برودت

مقدّمه

تجهیزات تک منظوره

رادیاتورها

نکات اجرا و نصب رادیاتور

نکات معماری نصب رادیاتورها

کنوکتور

تخمین ظرفیت کنوکتور

سیستم گرمایش از کف

زمینه‌های کاربری تجهیزات تبادل حرارت با وزش طبیعی

يونيت‌هيترها

نکات معماری نصب یونیت هیتر

تجهیزات دو منظوره

فَن‌كويل‌ها

نکات اجرا و نصب فن‌کویل‌ها

زمینه‌های کاربری فن کویل‌ها

نکات معماری نصب فن کویل

سيستم زِنت

هواسازها

ساختار هواسازها

تجهیزات تصفیه‌ی هوا

پارامترهای مؤثّر بر انتخاب ‌دستگاه‌های هواساز

زمینه‌های کاربری هواسازها

ملاحضات معماری نصب هواساز

فصل ششم: سیستم‌های آبرسانی، فاضلاب  و گازرسانی ساختمان

مقدمه

تشریح لوله‌کشی ساختمان

مراحل طراحی شبکه آبرسانی

تصفیه آب

لوله‌کشی آبرسانی

شرایط عبور لوله از ساختمان

پمپ‌های آبرسانی

محاسبه فشار مورد نیاز پمپ

سیستم سیرکولاسیون آب گرم

محاسبه مصارف آب بهداشتی

فاضلاب ساختمان

لوله‌کشی فاضلاب

اجزای شبکه لوله‌کشی فاضلاب داخل ساختمان

ونت (هواکش) فاضلاب

شیب‌بندی خطوط فاضلاب

دفع فاضلاب

دفع فاضلاب در چاه جذبی

تعداد و محل احداث چاه

محاسبه حجم انباره چاه جذبی

نكات اجرايي چاه فاضلاب

دفع آب باران

تست لوله‌های فاضلاب

لوله‌کشی آب باران

محاسبه چاه جذبی آب باران

گازرسانی

گاز طبیعی

چرخة گازرسانی

خواص گاز طبیعی

دودکش

ضوابط گازرسانی ساختمانهای عمومی و خاص

ممنوعيت نصب وسايل گازسوز گرمايشی

لوله‌ها

نکات اجرایی لوله‌کشی

ملاحظات نصب

تأمین هوای احتراق

کانال تأمین هوا

فصل هفتم: سیستم آتش نشانی

مقدمه

سیستم های آتش‌نشانی

پمپ آتشنشانی

اسپرینکلر

تقسیم‌بندی اسپرینکلرها

علایم آتشنشانی

فصل هشتم: نظارت تاسیسات مکانیکی ساختمان

مقدمه

وظایف ناظر

کلیات موارد نظارت بر تاسیسات مکانیکی

لوله‌کشی آب مصرفی

لوله‌کشی فاضلاب و آب باران

دستورالعمل اجرایی آتش‌نشانی ساختمان‌های مسکونی

چک لیست

پیوست ۱: مقاوم‌سازی تأسیسات مکانیکی  ساختمان در برابر زلزله

زمین لرزه و حفاظت در برابر زلزله

هدف از تسهیلات و تدابیر مقررات و استاندارد زلزله برای ساختمان‌ها

چگونگی نصب و قراردهی تاسیسات برای حفاظت در برابر زلزله

مخازن و منابع

دستگاه‌هایی که روی وسایل عایق یا جاذب انرژی قرار دارند

تاسیسات روشنایی

کانال‌کشی

لوله‌کشی

توصیه‌ها

پیوست ۲: انرژی و هوشمند‌سازی ساختمان

مقدمه

اصول کلی بهینه‌سازی مصرف انرژی در معماری یک ساختمان

اصول کلی بهینه‌سازی مصرف انرژی در گرمایش و سرمایش ساختمان

بهره‌جویی و صرفه‌جویی در سیستم‌های گرمایش

صرفه‌جویی در سیستم‌های گرمایشی و تاسیسات بهداشتی

بهره‌برداری و صرفه‌جویی در سیستم‌های سرمایش و تهویه مطبوع

ضوابط انتخاب سیستم‌های گرمایشی

ضوابط انتخاب سیستم‌های سرمایشی

کنترل و برنامه‌ریزی سیستم‌های گرمایشی

کنترل و برنامه‌ریزی سیستم‌های سرمایش

روش انتخاب صحیح تاسیسات حرارتی و برودتی بر املاحضات اقتصادی

ساختمان‌های سبز و انرژی صفر

فرآیند تولید همزمان برق و گرما

هوشمند‌سازی ساختمان

پیوست ۳: عایق کاری

مقدمه

شرایط عایق کاری

شعاع بحرانی عایق

عایق حرارتی از نظر شکل و مورد استفاده

انواع عایق حرارتی از نظر عملکرد

محاسبه ضخامت عایق

پیوست۴: طراحی استخر و سونا و جکوزی

مقدمه

انواع استخرها از نظر جنس سازه

تاسیسات مکانیکی استخر

سونای بخار

گرمایش استخر

محاسبه سطح استخر

دمای مناسب در استخر

محاسبه حجم استخر

آب مناسب استخر

جکوزی

سیستم لوله‌کشی جکوزی

پمپ گردش آب جکوزی

منبع کویل دار در استخر

محاسبه حجم منبع کویل دار

پمپاژ آب استخر

محاسبه دبی عبوری از پمپ

تعیین هد پمپ و تعیین افت‌ها

انتخاب و نصب پمپ

سیستم تخلیه استخر

فیلتراسیون آب استخر

پیوست ۵: سیستم شوتينگ زباله ساختمانی

مقدمه

مزایای سیستم شوتینگ

قسمت‌های اصلی تشکیل دهنده شوتینگ

پیوست ۶:

تبدیل واحدهای اندازه‌گیری

پیوست ۷:

نرخ تعویض هوا و مقدار هوای تازه

پیوست ۸:

شرایط آب و هوایی ای

پیوست ۹:

 آسایش حرارتی

تعریف آسایش حرارتی

تنظیم حرارتی بدن

عوامل مؤثر بر آسایش حرارتی افراد

عوامل نارضایتی حرارتی

مقدار مقاومت حرارتی و جرمی لباس

عوامل نارضایتی حرارتی موضعی

موازنه انرژی در بدن

بررسی مدل های آسایش حرارتی رایج، مبتنی بر موازنه انرژی

منابع و مآخذ کتاب تاسیسات مکانیکی ویژه مهندسان معماری و عمران