مبحث 10 (دهم) مقررات ملی ساختمان

طرح و اجرای ساختمان های فولادی

ویرایش 1401

مقدمه کتاب مبحث دهم مقررات ملی ساختمان :

این مجموعه، ویرایش چهارم کتاب مبحث دهم مقررات ملی ساختمان با عنوان “طرح و اجرای ساختمان های فولادی است و هدف آن ارائه حداقل ضوابط و مقرراتی است که با رعایت آنها شرایط ایمنی، قابلیت بهره برداری و پایایی سازه های موضوع این مبحث فراهم شود.

هدف از این ویرایش، آسان سازی استفاده، به روز کردن ضوابط و مقررات، افزودن برخی ضوابط تکمیلی به ویژه در فصل الزامات طراحی لرزه ای برای کاربرد گسترده تر و رفع برخی ابهامات و کمبودهای اصلی و ویرایش فنی و ادبی آن و نیز صرفه اقتصادی در طراحی و اجرای ساختمان های فولادی بوده است.

علائم و اختصارات به کار رفته در این مبحث به نحوی اختیار شده است که هماهنگ با علائم و اختصارات متحدالشکل مورد تائید سازمان بین المللی استاندارد (ISO) می‌باشد و واژه ها و عناوین نیز هماهنگ با سایر مباحث مقررات ملی ساختمان و سایر آئین نامه های ملی در این زمینه می باشد. .

الزامات و مقررات این مبحث شامل :

۱-الزامات عمومی (فصل ۱۰-۱)،

۲-الزامات طراحی (فصل ۱۰-۲)،

۳-الزامات طراحی لرزه ای (فصل ۱۰-۳)

۴- الزامات ساخت، نصب و کنترل (فصل ۱۰-۴) می باشد.

مطابق کتاب مبحث دهم مقررات ملی ساختمان تعیین پیکربندی، ابعاد و مشخصات اجزای سازه باید به نحوی باشد که ” مجموعه سازه، شامل اعضا و اتصالات آن، تحت شرايط بارگذاری محتمل، به هیچ یک از حالت های : حدی مقاومت (ایمنی و بهره برداری نرسد. حالت‌های حدی مقاومت و بهره برداری به شرایطی اطلاق می شوند که اگر تمام یا بخشی از سازه ساختمان و نیز قطعات الحاقی آن به هر یک از آن حالت‌ها برسند، ساختمان قادر به انجام وظایف خود نبوده و از حيز انتفاع خارج می شود.

مروری بر سال های گذشته:

تا چند سال پیش، روش تنش مجاز سنتی ترین روش طراحی سازه های فولادی برای تامین الرامات حالت‌های حدی مقاومت به شمار می رفت و ارائه آن به عنوان دستورالعمل در آئین نامه AISC سابقه حدودا ۱۰۰ ساله دارد. در این روش طراحی اولأ ضوابط طراحی بگونه ای تدوین شده بود که بتوان از روش تحليل الاستیک بهره برد،

ثانيا در این روش آثار کلیه عوامل موثر برای تامین یک حاشیه ایمنی معقول و منطقی، تنها به کمک یک ضریب (بنام ضریب اطمینان و فقط در یک مرحله منظور می شد. در سه دهه اخير آئین نامه نویسان کشورهای پیشرفته تلاش نموده اند آئین نام‌های تدوین نمایند که در آن از یک طرف برای تحلیل سازه بتوان از روش تحليل الاست استفاده نموده و از طرف دیگر مقاومت اجزای سازه در حالت های جدی (تھائی) محاسبه شود.

شیوه امروزی طراحی سازه های فولادی:

در حال حاضر این شیوه، که در طراحی سازه های فولادی به روش “ضرایب بار و مقاومت” موسوم است، در اکثر کشورهای پیشرفته رواج پیدا نموده و ویرایش فعلی مبحث دهم مقررات ملی ساختمان نیز بر اساس همین شیوه تهیه و تدوین گردیده است.

با توجه به اینکه در این روش طراحی، حاشیه ایمنی لحاظ شده در دو مرحله  اولی افزایش بار به کمک ضرائب بار و دومی تقلیل مقاومت به کمک ضرائب کاهش مقاومت) صورت می گیرد.

لذا می توان گفت که طراحی به روش ضرائب بار و مقاومت منطقی تر و ملموس تر از طراحی به روش تنش مجاز بوده و به همین جهت در اکثر کشورهای پیشرفته و به ویژه زلزله خیز، طراحی به روش ضرائب بار و مقاومت از اقبال عمومی بیشتری برخودار بوده است.

• در این مبحث برای تامین الزامات حالت‌های حدی بهره برداری، در فصل (۲۰۱۰) و (۱۰-۴) ضوابطی ارائه شده است که با رعایت آنها و الزامات سایر مباحث مقررات ملی ساختمان، بهره برداری مناسب بنا تامین می گردد.

با توجه به اینکه براساس تصمیم شورای تدوین مقررات ملی ساختمان مقرر گردیده است که ترکیبات بارگذاری کلیه روش های طراحی و کنترل فقط در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ارائه شوند، از این‌روی در این مبحث از تکرار ارائه ترکیبات مختلف بارگذاری خودداری گردیده و به مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ارجاع داده شده است.

مباحث ۲۲ گانه مقررات ملی ساختمان 

فهرست مبحث ۱۰

عنوان

۱-۱۰-الزامات عمومی

۱-۱-۱۰-هدف و دامنه کاربرد

۲-۱-۱۰-مبانی طراحی

۳-۱-۱۰-اصول تحلیل

۴-۱-۱۰-مشخصات مصالح فولادی

۵-۱-۱۰-علائم. اختصارات و واحدها

۶-۱-۱۰-مدارک فنی

۷-۱-۱۰-نسب و کنترل کیفیت

۸-۱-۱۰-ضوابط طراحی لرزه ای

۲-۱۰- الزامات طراحی

۱-۲-۱۰-الزامات تعلیل و طراحی برای تامین پایداری

۲-۲-۱۰-الزامات مقاطع اعضای فولادی

۳-۲-۱۰-الزامات طراحی اعضاء برای نیروی کششی

۴-۲-۱۰-الزامات طراحی اعضا برای نیروی فشاری

۵-۲-۱۰-الزامات طراحی اعضا برای خمش

۶-۲-۱۰-الزامات طراحی اعضا برای برش

۷-۲-۱۰-الزامات طراحی اعضا برای ترکیب نیروی محوری و لنگر خمشی و ترکیب لنگر

-پیچشی با سایر نیروها

 ۸-۲-۱۰-الزامات طراحی اعضای با مقطع مختلط و الزامات طراحی اتصالات

۹-۲-۱۰ الزامات طراحی اتصالات

۱۰-۲-۱۰الزامات حالتهای حدی بهره برداری در تحلیل و طراحی

۳-۱۰- الزامات طراحی لرزه ای

۱-۳-۱۰-هدف و دامنه کاربرد

 ۲-۳-۱۰-تعاریف

۳-۳-۱۰-الزامات لرزه ای مشخصات مصالح

۴-۳-۱۰-الزامات لرزهای کمانش موضعی ،

 ۵-۳-۱۰-الزامات لرزه ای ستونها، وصله ستونها، کف ستون ها و وصله تیرها

۶-۳-۱۰-الزامات لرزه ای مهار جانبی تیرها در قاب های خمشی متوسط و ویژه

 ۷-۳-۱۰-الزامات تکمیلی طراحی لرزهای قاب‌های خمشی معمولی

 ۸-۳-۱۰-الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب‌های خمشی متوسط

۹-۳-۱۰-الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های خمشی ویژه

۱۰-۳-۱۰-الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های مهاربندی شده همگرای معمولی

 ۱۱-۳-۱۰-الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های مهاربندی شده همگرای ویژه

 ۱۲-۳-۱۰-الزامات تکمیلی طراحی لرزه ای قاب های مهاربندی شده واگرا

۱۳-۳-۱۰اتصالات گیردار از پیش تأیید شده

۴-۱۰-ساخت. نصب و کنترل

۱-۴-۱۰-مقدمه

۲-۴-۱۰-دامنه کاربرد

۳-۴-۱۰-مشخصات فولاد مصرفی

۴-۴-۱۰-ساخت قطعات فولادی

۵-۴-۱۰-رنگ آمیزی و گالوانیزه کردن قسمت های فولادی

۶-۴-۱۰-رواداری ها

پیوست ۱ ضریب طول موثر اعضای فشاری

پ۱-۱-ضریب طول موثر ستون هایی با شرایط تکیه گاهی ایده آل

پ۱-۲-ضریب طول موثر اعضای فشاری قاب های مهارشده

پ۱-۳-ضریب طول موثر اعضاء فشاری قاب های مهارنشده

پیوست ۲  تحلیل مرتبه دوم از طریق تحليل الاستیک مرتبه اول تشدید یافته

 محدودیت تحلیل

نحوه محاسبه مقاومت های مورد نیاز

غلط نامه