کتاب مبحث سوم مقررات ملی ساختمان

(حفاظت ساختمان‌ها در برابر حریق)

مقدمه ویرایش سوم (۱۳۹۵)

محافظت ساختمان ها در برابر آتش سوزی از ابعاد ایمنی ،جانی مالی و منافع ملی از ضروری ترین نیازها و الزامات در طرح و اجرای ساختمان ها است علوم و مهندسی ایمنی در برابر آتش از موضوعات مهمی محسوب میشود که در دهه های اخیر در دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. دانش فنی و فناوری‌های ایمنی در برابر آتش در دنیا به سرعت در حال رشد است. این موضوع فقط به ساختمان‌های متعارف محدود نمی شود و زمینه‌های متعدد دیگر در کشور مانند سیستم های حمل و نقل و سازه های خاص همگی نیازمند تحقیقات و فناوری های ایمنی در برابر آتش هستند. علاوه بر آن با توجه به نیازهای متعدد در صنعت ساختمان کشور و رویکرد به سمت اهدافی نظیر سبک سازی، مقاوم سازی عایق کاری حرارتی و کاربرد مواد پلیمری و کامپوزیت‌ها در ساختمان که باعث افزایش خطرپذیری حریق شده از مراکز تحقیقاتی انتظار میرود راه حل های کاربردی برای ایمنی این محصولات در برابر آتش ارائه نمایند از جمله تهیه مقررات استانداردها، دستور العملها و آیین نامه های تخصصی برای تأمین سطح مناسب ایمنی در برابر آتش در ساختمان‌ها و ترویج فناوری‌های محافظت در برابر آتش ضروری است به این موضوع باید گرایش‌های جدید مقررات و استانداردها در دنیا به سمت الزامات پایه عملکردی و راه حل های مهندسی را اضافه کرد که در سالهای اخیر حوزه های جدید و تخصصی را در تحقیقات مهندسی آتش گشوده است و در کشور ما نیز باید در آینده نزدیک مورد توجه جدی تری قرار گیرد. ویرایش حاضر از مبحث سوم مقررات ملی ساختمان نسبت به ویرایشهای قبلی به نحو قابل توجهی تکمیل شده تا به صورت بهتری پاسخگوی نیازهای جامعه مهندسی و ایمنی آحاد جامعه باشد. پیش از هر چیز ساختار مبحث در این ویرایش به صورت مفهومی نظم داده شده مطالب در فصل‌های تخصصی مربوط به خود ارائه شده است. دسته بندی تصرف ها که برای بسیاری از الزامات مورد نیاز است در این ویرایش ارائه شده است. دسته بندی ساختارها از نظر مقاومت در برابر اتش محدودیت‌های ابعادی ساختمان‌ها بسته به مقاومت عناصر آنها در برابر آتش نصب سیستم‌های کشف و اعلام حریق مشخصات راه‌های خروج رفتار مصالح نازک کاری و نما در برابر اتش کنترل و محافظت مصالح پلیمری از نظر خطر پذیری در برابر آتش مقاومت در برابر آتش برای اجزای سازه ای و جداکننده ها، آتش بندی فضاهای جداسازی شده، محافظت در برابر دود نصب سیستم های اطفا و سایر مسائل مهم در یک فصل بندی منطقی و مفهومی ارائه شده اند. به علاوه ضوابط مربوط به برخی فضاها و ساختمان‌های خاص مانند آتریومها، ساختمان‌های عمیق و پارکینگها در این ویرایش ارائه شده است. همچنین تجربیات و بازخوردهای جامعه مهندسی در سالهای قبل از طرق مختلف دریافت و بهره برداری شد. برخی اصلاحات مورد نیاز در ویرایش‌های قبلی اعم از رفع اشکال تعدیل سطح الزامات افزودن گزینه های طراحی و یا شفاف سازی برخی بندها در این ویرایش انجام شده است. همچنین هماهنگی‌های بیشتری با کمیته های تخصصی سایر مباحث از جنبه های فنی و واژه شناسی صورت گرفت. یکی از پیشرفت‌های مهم در این ویرایش تدوین ضوابط دسته بندی مصالح نازک کاری و نما از نظر رفتار در برابر آتش و تعیین الزامات کاربردی برای آنها بود این موضوع همچنین برای مصالح فوم پلیمری صورت گرفت و ضوابط آنها ارائه شده است. نیازی به توضیح نیست که یکی از مهمترین عوامل گسترش حریق در ساختمانها و تلفات و خسارات ناشی از آنها کاربرد مصالح قابل اشتعال و یا استفاده ناصحیح از مصالح با جزئیات اجرایی غلط است که در این ویرایش از مبحث سوم مقررات ملی ساختمان برای اولین بار ضوابط آنها تا حدود زیادی ارائه شده و قدم مهمی در جهت ارتقاء سطح ایمنی در برابر آتش در کشور تلقی میگردد. در این ویرایش تلاش شد تا سطح الزامات و نیز دامنه اجباری شدن آنها در یک فرآیند منطقی و با در نظر گرفتن شرایط کشور از جنبه‌های مختلف اقتصادی فنی و دسترسی به فناوری های مورد نیاز در نظر گرفته شده برخی از الزامات تنها برای ساختمانهای عمومی و یا با ارتفاع زیاد اجباری شده است. بدیهی است با پیشرفت سطح فناوری و عمومی تر شدن کاربرد محصولات محافظت کننده در برابر آتش و دریافت بازخوردهای مناسب از این جهت می توان در ویرایش‌های بعدی داشته اعمال مقررات ملی ساختمان را به نحو متناسب افزایش داد. یا وجود پیشرفت‌های به عمل آمده در سالهای اخیر هنوز مقررات تخصصی محافظت در برابر آتش و مدارک فنی پشتیبان آن نیاز به توسعه و تکمیل دارد که امید است در سالهای پیش روی با سرعت بیشتری نسبت به قبل شاهد آن باشیم قطعاً بازخورد اثرها و نظرهای متخصصین و دست اندرکاران راهگشای تکمیل و توسعه مبحث در ویرایشهای بعدی خواهد بود در حال حاضر تهیه دستورالعمل های طراحی و نصب برای سیستم‌های اطفاء خودکار و لوله های قائم آتش نشانی در زیر کمیته های تخصصی مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در دست تدوین است که امید است به زودی و پس از تصویب نهایی در شورای تدوین مقررات ملی ساختمان تحت عنوان مدارک فنی پشتیبان مبحث به جامعه فنی ارائه شود قطعاً تهیه راهنما برای مبحث نیز از الویت مهم برخوردار است و از جمله ارائه اطلاعات در خصوص مصالح و سیستم‌های متعارف برای کاهش هزینه ها و تسهیل طراحی در راهنمای مبحث مورد توجه قرار خواهد گرفت.

بخشی از کتاب :

۱-۳ کلیات

۱-۳- تعاریف

آتریوم یک گشودگی قائم و باز که دو یا چند طبقه را به یک دیگر مرتبط می سازد و در انتهای بالایی آن بسته است. این گشودگی به غیر از پلکان دوربسته آسانسورها چاه آسانسورها، بالابرها تأسیسات برقی مکانیکی با سایر تجهیزات است طبقاتی که در این تعریف به وسیله اتریوم به هم مرتبط می شوند شامل بالکنهای موجود در تصرف تجمعی با میان طبقه نیست.

آتش سوزی: آتشی است که از کنترل خارج شده و برای موجود زنده ساختمان و محتویات درون آن زبان آور و خطرناک است. در این مبحث برای اختصار و یا برای روانی بهتر متن در برخی قسمتها از واژه “آتش” به جای حریق” یا “آتش سوزی” استفاده شده است.

آتش استاندارد: منحنی استاندارد دما زمان مطابق استاندارد ملی ایران شماره ۱۲۰۵۵ که افزایش دما بر حسب زمان را برای آزمایش‌های مقاومت در برابر آتش مشخص میکند. در این مقررات منظور از آتش استاندارد عمدتاً آتش استاندارد سلولزی است و چنانچه استانداردهای دیگری مانند آتش هیدروکربنی یا منحنی تونل مورد نظر باشد، تصریح خواهد شد.

آزمایش آتش استاندار:د آزمایش با آزمایشهای استاندارد ویژه برای تعیین مقاومت و رفتار مصالح فرآورده ها اعضاء و اجزای ساختمانی در برابر آتش سوزی آزمایشهای آتش عمدتا شامل دو گروه اصلی واکنش در برابر آتش و مقاومت در برابر آتش می شود.

ارتفاع ساختمان: فاصله قائم تراز متوسط زمین تا تراز متوسط بالاترین یام در ساختمانهایی که دارای چند بام با ارتفاع های متفاوت است ارتفاع ساختمان برابر با ارتفاع متوسط بالاترین بام در نظر گرفته میشود.

فهرست مبحث ۳

۱-۳-کلیات

۱-۱-۳-تعاریف

۲-۱-۳-علائم اختصاری

۳-۱-۳-هدف و دامنه کاربرد

۴-۱-۳-انتظارات عملکردی

۲-۳-تقسیم بندی تصرف‌های ساختمانی

۱-۲-۳- کلیات

۲-۲-۳-دسته بندی تصرف‌ها

۳-۲-۳-فضاهای فرعی حادثه خیز

۴-۲-۳-تصرف‌های مختلط

۵-۲-۳-استفاده از یک فضا با کاربری های مختلف

۶-۲-۳-جدول راهنمای حروف اختصاری تصرف‌ها

۳-۳-دسته بندی انواع ساختارها

۱-۳-۳-هدف و دامنه کاربرد

۲-۳-۳-تعریف و دسته بندی ساختارها

۳-۳-۳-مصالح قابل سوختن مجاز در ساختارهای نوع او ۲

۴-۳-محدودیت های ارتفاع و مساحت ساختمان‌ها

۱-۴-۳- هدف و دامنه کاربرد

۲-۴-۳-محدودیت‌های کلی مساحت و ارتفاع

۴-۴-۳-افزایش مجاز ارتفاع

۵-۴-۳-میان طبقه ها

۶-۴-۳-افزایش مساحت مجاز

۷-۴-۳-ساختمان‌های بدون محدودیت مساحت

۸-۴-۳-مقررات در برخی شرایط خاص

۵-۳- سیستم های کشف و اعلام حریق

۱-۵-۳-کلیات

۲-۵-۳-سیستم اعلام حریق

۳-۵-۳-نقشه ها و مدارک فنی

۴-۵-۳-مکان های الزامی برای نصب سیستم های کشف و اعلام حریق

۵-۵-۳-ضوابط تکمیلی ساختمانهای بلند

۶-۵-۳-مرکز کنترل یا اتاق فرمان

۷-۵-۳-ضوابط طراحی

۸-۵-۳-منطقه بندی (زون بندی)

۹-۵-۳-نگهداری

۶-۳-راه های خروج از بنا و فرار از حریق

۱-۶-۳-تعاریف اختصاصی

۲-۶-۳-مقررات کلی

۳-۶-۳-بخش های سه گانه راه خروج

۴-۶-۳-اجزای تشکیل دهنده راه خروج

۵-۶-۳-ظرفیت راه‌های خروج

۶-۶-۳-پهنای راه خروج

۷-۶-۳-چگونگی قرار گرفتن راه‌های خروج

۸-۶-۳-روشنایی راه‌های خروج

۹-۶-۳-علامت گذاری راه های خروج

۱۰-۶-۳-راه های خروج قابل دسترس

۱۱-۶-۳-ضوابط اختصاصی راه های خروج در تصرف‌های مسکونی

۱۲-۶-۳-ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های آموزشی فرهنگی

۱۳-۶-۳-ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های درمانی مراقبتی

۱۴-۶-۳-ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های تجمعی

۱۵-۶-۳-ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های کسبی تجاری

۱۷-۶-۳-ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های صنعتی و تصرف های انباری

۱۸-۶-۳-ضوابط اختصاصی دیگر فضاهای تاسیساتی و خدماتی

۱۹-۶-۳-فرار اضطراری و نجات

۷-۳-الزامات واکنش در برابر آتش برای مصالح، نازک کاری های داخلی و بنا

۱-۷-۳-هدف و دامنه کاربرد

۲-۷-۳-روش طبقه بندی مصالح نازک کاری از نظر واکنش در برابر آتش

۳-۷-۳-مصالح نازک کاری دیوار و سقف

۴-۷-۳-عایق های حرارتی پلاستیکی

۵-۷-۳-مصالح نما

۸-۳-مقاومت در برابر آتش

۱-۸-۳-هدف و دامنه کاربرد

۲-۸-۳-درجه بندی مقاومت در برابر آتش و آزمون های آتش

۳-۸-۳-دیوارهای خارجی

۴-۸-۳-دیوارهای داخلی

۵-۸-۳-دیوارهای مانع آتش

۹-۸-۳-دوربند شفتها

۱۰-۸-۳-دیوار جداکننده آتش

۱۱-۸-۳- ساختارهای افقی

۱۲-۸-۳-آتش بندی منافذ و درزها

۱۳-۸-۳-درجه بندی مقاومت در برابر آتش و محافظت اعضای سازه ای

۱۴-۸-۳-محافظت بازشوها

۱۵-۸-۳-محافظت گشودگی‌های انتقال هوا و کانال ها

۹-۳-سیستم های اطفاء حریق و کنترل دود

۱-۹-۳-کلیات

۲-۹-۳-خاموش کننده های دستی

۳-۹-۳-شبکه های لوله آب آتش نشانی

۴-۹-۳-شبکه های بارنده خودکار (اسپرینکلرها) و سایر سیستم های خودکار اد

۵-۹-۳-دوربندهای پلکان محافظت شده در برابر دود

۶-۹-۳-راهکار تنظیم فشار برای محافظت شفت آسانسور در برابر دود

۱۰-۳-ضوابط اختصاصی ساختمان‌های بلندمرتبه

۱-۱۰-۳-دامنه کاربرد

۲-۱۰-۳-ساختار

۳-۱۰-۳-شبکه بارنده خودکار

۴-۱۰-۳-سیستم های ایمنی در برابر آتش

۵-۱۰-۳-راه خروج

۶-۱۰-۳-آسانسور دسترسی آتش نشانی

۱۱-۳-ضوابط فضاها و ساختمان های خاص

۱-۱۱-۳-آتریوم‌ها

۲-۱۱-۳-ساختمان های عمیق

۳-۱۱-۳-الزامات اختصاصی پارکینگ اتومبیل های سبک

۱۲-۳-ضوابط اختصاصی دسترسی نیروهای آتش نشانی

۱-۱۲-۳-کلیات

۲-۱۲-۳-حداکثر ارتفاع مجاز ساختمان بر حسب عرض معابر

۳-۱۲-۳-محل استقرار خودروی امدادی

پیوست ۱-

نظامات اداری

پیوست ۲-

اطلاعات کلی در خصوص طبقه بندی مصالح از نظر را برابر آتش

واژه نامه فارسی به انگلیسی

مهندس عزیز مبحث سوم مقررات ملی ساختمان به صورت لیبل گذاری شده برای راحتی شما در آزمون نظام مهندسی موجود می باشد

برای خرید کلیک کنید

بنیاد مهندسی ساختمان

bonyadsite.com