کتاب مبحث 21 (بیست و یکم) مقررات ملی ساختمان

کتاب مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان

پدافند غیر عامل 

۱ – ۲۱ – کلیات و تعاریف کتاب مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان

پدافند غیر عامل مجموعه ای از اقدامات غیر مسلحانه است که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها، تاسیسات، تجهیزات، سرمایه ها، اسناد و شریان های کشور در مقابل عمليات خصمانه و مخرب دشمن می گردد.

هر چقدر درجه هشیاری مدیریت دفاعی برای بکارگیری پدافند عامل بالا باشد، باز هم دشمن سعی دارد در ساعات نخست تهاجم با وارد کردن ضربات سنگین به مراکز مهم دفاعی و مراکز حساس و حیاتی کشور آسیب برساند و برای این کار پرهزینه ترین ابزار را با قدرت آتش سنگین بکار می گیرد.

معمولا بعد از روزهای اول و تهاجم هوایی، جنگ زمینی آغاز می شود که طی آن زیرساخت های حساس و مهم کشور، با همان دقت اولیه ولی با گستردگی بیشتر مورد تهاجم هوایی قرار می گیرد.

در صورتیکه روحیه دفاعی ملت پس از چند هفته حفظ شود، در مرحله بعدی بمباران افراد غیر نظامی آغاز می شود که اکثرا بعنوان خطای نظامی وانمود می گردد.

طی این مرحله از تهاجم ایجاب می کند که تمام ساختمانها در مقابل موج انفجار، ترکش و امکان فروپاشی مقاومت نسبی قابل قبولی داشته باشند و در بخش های مناسبی از آنها فضای امن قابل بهره برداری در دسترس باقی بماند.

۱ – ۱ – ۲۱ – انواع تهدیدها در کتاب مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان

تهدیدها به دو دسته تهدیدهای طبیعی و انسان ساز تقسیم می گردند.

تهدیدهای طبیعی مانند سیل، زلزله و توفان مشمول مقررات این مبحث نمی گردند و در مباحث دیگر بصورت مناسب پرداخته شده است.

تهدیدهای انسان ساز نیز به سه دسته تقسیم می گردد:

١- تهدیدهای نظامی ۲- تهدیدهای امنیتی ٣- تهدیدهای اتفاقی

تهدیدهای نظامی شامل تهاجم هوایی، زمینی و دریایی می باشد. تهدیدهای امنیتی نیز شامل خرابکاری، بمب گذاری و … می گردند.

تهدیدات اتفاقی شامل آتش سوزی، انفجار مخازن سوخت و یا نشت مواد خطرناک می باشد.

۲ – ۱ – ۲۱ -اهداف در کتاب مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان

هدف این مقررات تعیین حداقل ضوابط و مقررات برای طرح و اجرای ساختمان ها در برابر تهدیدهای انسان ساز، خصوصا تهاجم هوایی میباشد به طوری که با رعایت آن انتظار می رود ساختمان های با درجه اهمیت یک (حیاتی) پس از انفجار قابلیت خدمت رسانی خود را حفظ کند. برای سایر ساختمان های با درجه اهمیت مختلف دیگر با در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی و اجتماعی ضمن کاهش تلفات، خسارت های سازه ای و غیر سازهای به حداقل قابل قبولی برسد.

۳ – ۱ – ۲۱ – دامنه کاربرد در کتاب مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان

۱- این مقررات شامل ساختمانهای جدید در دست طراحی می باشد و ساختمانهای موجود را در بر نمی گیرد.

٢- کاربرد این مبحث صرفا جهت طراحی ساختمان در برابر بارهای انفجاری است.

بدیهی است رعایت ضوابط شهرسازی نیز برای پدافند غیرعامل در صورت وجود قابل توصیه جدی می باشد.

٣- انفجارهای هسته ای و حملات شیمیایی، میکروبی، برخورد مستقیم پرتابه ها و اغتشاشات الکترونیکی مشمول مقررات این مبحث نمی باشد.

۴- دامنه کاربرد عمدتا شامل ساختمانهای متعارف غیر نظامی است.

۵- این مبحث در هنگام طرح و اجرای ساختمانهای بتن مسلح، فولادی و مصالح بنایی به کار می رود.

۶- کاربرد این مبحث شامل سازه های خاص مانند سدها، آب بندها، سیلوها، مخازن، برجهای صنعتی، دودکش های بلند، دکلها، ابنیه راهها، پالایشگاهها، نیروگاهها، اسکله ها، استحکامات نظامی و ابنیه مشابه آنها نمی باشد.

۴ – ۱ – ۲۱ – جایگاه معماری، سازه و تاسیسات در پدافند غیرعامل

۱ – ۴ – ۱ – ۲۱ -معماری در مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان

آرایش فضاهای ساختمانی و نحوه ارتباط آنها با اطراف می تواند امکانات ویژه ای را برای نجات جان افراد ایجاد نموده و باعث بهبود عملکرد سیستم و کاهش آسیب پذیری آن گردد.

تعیین طرح هندسی بنا، موقعیت بازشوها، ا نحوه دسترسی ها و همچنین پیش بینی فضای امن به عنوان فضایی چند عملکردی برای هر ساختمان در زمان صلح و جنگ برعهده معمار می باشد.

معمار باید با توجه به کاربری بنا و نیازهای آن فضاهایی را طراحی نماید که علاوه بر عملکرد پدافندی در زمان جنگ، در زمان صلح نیز کاربری مناسبی داشته باشد.

۲ – ۴ – ۱ – ۲۱ – سازه در مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان

طراحی ساختمان جهت مقاومت در برابر بارهای انفجاری در محدوده عملکرد مناسب برعهده مهندس سازه | می باشد. جهت دستیابی به سیستم مناسب سازه ای و انتخاب بخش مناسبی از بنا برای فضای امن طرح معماری باید هماهنگی با مباحث سازه باشد.

۳ – ۴ – ۱ – ۲۱ – تاسیسات در مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان

جایگاه طراحی تاسیسات در پدافند غیر عامل جلوگیری از بروز آسیب های ناشی از پیامدهای انفجار نظیر نشت گاز، آب گرفتگی، خطرات برق، آتش سوزی و مشابه آن می باشد.

بعلاوه قابلیت بهره برداری محدود یا تغییر پذیری سیستم های تاسیسات ساختمان هماهنگ با عملکرد مورد نظر باید توسط مهندس تاسیسات مد نظر قرار گیرد.

۵ – ۱ – ۲۱ – سطوح عملکرد ساختمان ها

سطوح عملکرد ساختمان شامل چهار سطح زیر است، که شامل سطوح عملکرد سازه ای و غیر سازهای مطابق جدول ۲۱-۱-۱ می باشد:

۱-سطح عملکرد I- قابلیت استفاده بی وقفه (IO)

۲-سطح عملکرد II- ایمنی جانی (LS)

۳-سطح عملکرد III- آستانه فروریزش (CP)

۴-سطح عملکرد IV- لحاظ نشده

بر حسب درخواست کاربر، ساختمان می تواند دارای سطوح عملکرد مختلف در پلان یا ارتفاع باشد.

فهرست مبحث ۲۱ 

۱-۲۱- کلیات

۱-۱-۲۱- مفاهیم

۲-۱-۲۱- تهدیدها

۳-۱-۲۱- هدف

۴-۱-۲۱- دامنه کاربرد

۵-۱-۲۱- پناهگاه

۶-۱-۲۱- کارکرد میان رشته ای پدافند غیرعامل

۷-۱-۲۱- سطوح عملکرد ساختمان

۸-۱-۲۱- گروه بندی ساختمان

۹-۱-۲۱- بارهای ناشی از انفجار

۱۰-۱-۲۱- حداقل عملکرد سازه ای اجزای ساختمان

۱۱-۱-۲۱- نمودار گردشی طراحی

۱۲-۱-۲۱- تعاریف

۲-۲۱- ملاحظات معماری و محوطه

۱-۲-۲۱- معماری و پدافند غیر عامل

۲-۲-۲۱- ملاحظات برنامه ریزی و طراحی محوطه

۳-۲-۲۱- طراحی معماری ساختمان

۴-۲-۲۱- فضاهای امن

۵-۲-۲۱- اتاق مرکز کنترل و مدیریت ساختمان

۳-۲۱- بارهای ناشی از انفجار

۱-۳-۲۱- انواع موج انفجار

۲-۳-۲۱- انفجار در هوای آزاد

۴-۳-۲۱- انفجار سطحی

۵-۳-۲۱-بارگذاری انفجار خارجی بر وجه مختلف ساختمان

۶-۳-۲۱- انفجار در داحل زمین

۷-۳-۲۱- انفجار داخلی

۸-۳-۲۱- ترکش ها

۴-۲۱- مشخصه های مکانیکی مصالح و سامانه های سازه ای 

۱-۴-۲۱ کلیات

۲-۴-۲۱- پاسخ استاتیکی – پاسخ دینامیکی

۳-۴-۲۱- ویژگی های دینامیکی

۴-۴-۲۱- مصالح

۵-۴-۲۱- سامانه های سازه ای مناسب برای مقاومت در مقابل انفجار

۵-۲۱- روشهای تحلیل و طراحی سازه ها

۱-۵-۲۱- تحلیل دینامیکی غیر ارتجاعی سازه یک درجه آزادی

۲-۵-۲۱- ترکیبات بارگذاری

۳-۵-۲۱- معیارهای پذیرش رفتار عضو سازه ای

۴-۵-۲۱- روش استاتیکی معادل

۶-۲۱- انهدام پیشرونده

۱-۶-۲۱- کلیات

۲-۶-۲۱- ره یافت های طراحی

۳-۶-۲۱- انتخاب روش طراحی

۴-۶-۲۱- ضوابط روش مقاومت کلافی

۵-۶-۲۱- روش مستقیم – روش مسیر جایگزین

۶-۶-۲۱- روش مستقیم-روش ظرفیت ویژه

۷-۲۱- ملاحظات تاسیسات برقی و مکانیکی

۱-۷-۲۱- کلیات

۲-۷-۲۱- ملاحظات تاسیسات مکانیکی

۳-۷-۲۱- ملاحظات تاسیسات برقی

۴-۷-۲۱- آسانسورهای اضطراری

۵-۷-۲۱- تاسیسات فضای امن