انواع سقف های ساختمانی

سقف یکی از اجزای اصلی ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف است. سقف‌ها نقش مهمی در استحکام ساختمان بر عهده دارند و حتی می‌توانند در زیبایی سازه هم نقش داشته باشند. نوع سقف در همه ساختمان‌ها یکسان نیست و بنابر منطقه‌ای که ساختمان در آن بنا شده، نوع سازه، کاربری آن و … می‌تواند دارای انواع مختلفی باشد؛ همچنین مصالح به کار رفته در ساخت سقف هم متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد.

یکی از ویژگی‌های مهم سقف، پایداری و دوام آن است. اگر سقف استانداردهای لازم را نداشته باشد و در حین ساخت آن ضوابط مهندسی رعایت نشود، می‌تواند به آسیب و تخریب سازه، به خطر افتادن جان ساکنان و … منجر شود.

بنیاد مهندسی ساختمان در این مقاله قصد دارد تا به بررسی انواع سقف در سازه‌های مختلف، کاربرد هر یک و همچنین مزایا و معایب آن‌ها بپردازد؛ لطفا تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

سقف دال بتنی؛ مستحکم و دائمی

سقف بتنی در اصل یک سقف دال بتنی است که برای ساخت سقف مکان‌های حساس و خانه‌ها استفاده می‌شود. سقف بتنی با ریختن بتن در سازه کرکره‌ای که معمولاً از تخته‌های چوبی ساخته و برای قالب‌گیری بتن استفاده می‌شود، ساخته می‌گردد. سپس دال بتنی در قالبی قرار می‌گیرد که توسط ستون‌های موقت و دائمی در زیر آن نگه داشته می‌شود. ستون‌های موقت از تخته‌های چوبی یا لوله‌های فولادی ساخته شده‌اند و فقط برای نگه‌داشتن وزن دال تا زمان سفت شدن آن استفاده می‌شوند. ساخت سقف دال بتنی بسیار دشوار است و نیاز به آماده‌سازی زیادی دارد. اما قطعا ارزش این همه تلاش را دارند، چرا که علاوه بر استحکام بالا، دائمی هستند.

مراحل اجرای سقف دال بتنی

برای اجرای سقف های دال بتنی ابتدا باید شمع گذاری انجام شود و سپس با استفاده از ورق های فولادی قالب بندی سقف انجام می شود. سپس باید آرماتور بندی جهت افزایش مقاومت کششی بتن صورت بگیرد. بعد از آرماتوربندی مرحله بتن ریزی آغاز می شود. در نهایت بعد از بتن ریزی شمع ها و قالب هایی که در مراحل اولیه اجرای سقف بتنی کار گذاشته شده بود برداشته می شوند.

مزایای سقف دال بتنی

• دارای مقاومت بالای خمشی و برشی نسبت به دیگر انواع سقف
• کاهش هزینه‌ها
• دارای طول عمر بالا
•   دارای سرعت اجرای بالا

معایب سقف دال بتنی

• دارای مقاومت کششی پایین
• دارای وزن بالا

 

سقف عرشه فولاد؛ سبک و بادوام

سقف عرشه فولادی یکی از روش‌های مدرن ساخت‌و‌ساز محسوب می‌شود که امروزه در سراسر جهان بسیار محبوب شده است. سقف عرشه فولادی با ورق‌های گالوانیزه ذوزنقه‌ای برجسته و بدون استفاده از میلگرد و قالب ساخته می‌شود. وزن این نوع سقف ۳۰ تا ۶۰ درصد کمتر و سرعت اجرا آن حدود ۱۲ برابر سریع‌تر از سقف‌های معمولی مانند سقف دال بتنی است. طراحی و ساخت آن باعث شده از تمام خواص فولاد به صورت حداکثری استفاده شود. در نتیجه هزینه‌های حمل و نصب این سقف کاهش یافته ولی دوام آن حفظ می‌گردد.

سقف کوبیاکس؛ انعطاف‌پذیر و به صرفه

سقف کوبیاکس یکی از انواع سقف ‌های ساختمانی است که تقریبا شبیه به سقف دال بتنی دو طرفه است اما متفاوت‌هایی با آن دارد. تفاوت این نوع سقف در این است که هسته بتنی مرکزی در مکان‌هایی توخالی با گوی‌های سبک جایگزین می‌شود به طوری که توپ‌ها بین توری فولادی بالا و پایین قرار می‌گیرند. گوی‌ها از پلی اتیلن یا پلی پروپیلن بازیافتی ساخته شده‌اند. سقف کوبیاکس سهولت استفاده افقی و عمودی را تغییر می‌دهد و امکان انعطاف‌پذیری در پلان معماری و میزان فضای مفید را افزایش می‌دهد.

مراحل اجرای سقف کوبیاکس

این سقف که در ایران تحت عنوان دال دو محوره توخالی می باشد با دفن شدن در بتن و ایجاد فضای خالی حدود 35 درصد از وزن سقف را کاهش می دهد. در حالی که همان استاتیک و ماهیت را حفظ می کند. گوی های کوبیاکس در دو نوع مدل تخت و مدل گوری کروی به ارتفاع 315 تا 450 میلیمتر می باشد. در ابتدا کف را قالب بندی کرده و گوی های گوبیاکس را قرار می دهیم سپس شبکه میلگرد بالایی را به پایین با استفاده از مفتول وصل کرده و بتن ریزی را انجام می دهیم.

• دوست‌دار محیط زیست
• مقرون به صرفه و اقتصادی
• کاهش وزن ساختمان
• عدم نیاز به نیروی متخصص برای اجرا سقف

معایب سقف کوبیاکس

• افزایش هزینه برای پروژه‌های کوچک
• عدم تعریف استاندارد مربوط به زلزله برای آن

سقف کاذب؛ جذاب و سبک

سقف کاذب به ویژگی سقف ساختگی اشاره دارد که هدف آن افزایش جذابیت زیبایی شناختی یک ساختار معماری است. به عبارت ساده‌تر، سقف کاذب سقف ثانویه‌ای است که در زیر سقف اصلی ساخته می‌شود و توسط اسکلت‌های فلزی یا چوبی در جای خود ثابت می‌شود. سقف کاذب جدا از اینکه از نظر زیبایی شناسی جذاب است، به عایق‌بندی، آکوستیک، عایق صدا و نورپردازی نیز کمک می‌کند و باعث ایجاد توهم ارتفاع کمتر سقف می‌شود. سقف کاذب دارای انواع مختلفی چون سقف کناف، پی وی سی، رابیتس است که از موادی چون الیاف پلیمری، توری، گچ و افزودنی تشکیل شده است.

• سرعت در اجرای سقف
• عایق حرارتی
• قابل اجرا در طرح‌های مختلف
• نصب آسان

معایب سقف کاذب

• کاهش ارتفاع به صورت چشمگیر
• دارای عمر کم
• امکان تغییر رنگ در طول زمان

سقف وافل؛ ارزان و مستحکم

دال وافل سکویی با سقف یا کف بتن آرمه است که دارای شبکه مربعی با اضلاع عمیق است. همچنین سقف وافل به‌عنوان دال شبکه‌ای شناخته می شود. سقف وافل در ورودی هتل‌ها، مراکز خرید و رستوران‌ها عمدتا به منظور فراهم‌سازی نور مناسب برای محیط استفاده می‌شود. عملکرد اصلی این سقف تحمل بارهای بیشتر و ارتفاع‌های طولانی‌تر از کف‌های مسطح است چرا که این سقف‌ها سبک‌تر هستند. همچنین سقف وافل در کاهش هزینه‌ها تاثیر بسزایی دارد و به دلیل عدم نیاز به میلگرد‌های تقویتی و اتصال آن‌ها به تیرها، اجرای سقف کوتاه‌تر می‌گردد.

مراحل اجرای سقف وافل

ابتدا فرآیند زیرسازی سقف یعنی نصب پایه های اطمینان صورت می گیرد. در مرحله بعد با توجه به محاسباتی که از قبل انجام می شوند قالب های وافل چیده می شود. سپس بعد از آرماتور بندی مرحله بتن ریزی انجام می شود. در نهایت قالب هایی که در مراحل اولیه نصب شده بودند برداشته می شوند.

• دارای سرعت بالا در اجرا
• به صرفه و اقتصادی
• دارای مقاومت و ایمنی بالا

 

معایب سقف وافل

• کاهش تعداد طبقات به خاطر وجود ارتفاع در طبقات
• نامناسب برای سطوح شیب‌دار
• نیاز به نیروز ماهر برای اجرا
• نامناسب برای مناطق بادخیر

سقف یوبوت؛ عایق و سبک‌سازی شده

سیستم یوبوت نوعی ساختار پلیمری پلی پروپیلن بازیافتی است که به‌عنوان یک دال توخالی برای ساخت‌و‌ساز استفاده می‌شود. از این نوع سیستم برای سبک‌سازی دال‌های بتنی در ساختمان استفاده می‌گردد. قالب‌های یوبوت باعث ایجاد حفره در بتن و حذف بتن ناکارآمد می‌شود. این قالب‌ها نقش سازه‌ای ندارند و هدف اصلی استفاده از آن‌ها در دال‌های بتنی برای حذف بتن اضافی و ایجاد سوراخ‌های تو خالی در دال است. سیستم سقف یوبوت یک سیستم دال بتنی توخالی است که به شکل قالب‌های مکعبی دو طرفه طراحی شده است. با قرار دادن این قالب‌ها در داخل دال بتنی استحکام و سختی دال افزایش یافته و امکان پوشاندن دهانه‌های بزرگتر به دلیل ضخامت و سختی دال فراهم می‌شود.

مراحل اجرای انواع سقف یوبوت

در زمان اجرای سقف های یوبوت قبل از هرکاری پایه های اطمینان و قالب بندی تخت زیر دال انجام می شود. سپس شبکه پایین آرماتور بندی می شود و قالب های یوبوت در محل مشخص شده جایگذاری می شوند. در مرحله بعد باید آرماتور بندی شبکه بالایی انجام شود و سپس نوبت به مرحله بتن ریزی می رسد. در نهایت پایه ها و قالب ها برداشته می شوند.

مزایای سقف یوبوت

• کاهش مصرف بتن
• کاهش وزن سقف
• عایق بندی مناسب در برابر صوت و لرزش
• دارای سرعت اجرای بالا

معایب سقف یوبوت

• دارای هزینه بالا در اجرا
• دارای استحکام متوسط
• دارای سراط سخت در نگهداری بلوک‌ها

 

سقف کامپوزیت؛ یکپارچه و با وزن پایین…

سقف کامپوزیت یکی از انواع سقف های ساختمانی است که از ترکیب پروفیل فولادی با بتن ساخته می‌شود. از سقف‌های کامپوزیت، به منظور اجرا بر روی اسکلت‌های فلزی در پروژه‌های متعددی استفاده می‌شود. به سقف کامپوزیت، سقف مرکب یا سقف مختلط نیز می‌گویند. در این نوع سقف به جهت یکپارچگی در سقف از برش گیر (ناودانی، نبشی یا گل میخ) استفاده می‌شود.

سقف تیرچه بلوک؛ نصب آسان با سرعت بالا

در سیستم سقف تیرچه بلوک، تیرها به‌عنوان تیر کناری عمل می‌کنند و بلوک ماده پرکننده بین تیرها است. در سقف تیرچه بلوک از بلوک‌های تو خالی بتن سبک، سفالی یا فوم پلی استایرن (مقاله یونولیت سقفی را بخوانید) برای پرکردن فضای خالی بین تیرها استفاده می‌شود. سقف تیرچه و بلوک دال‌های یک طرفه‌ای هستند که از بلوک‌های تو خالی برای کاهش بار مرده بر روی ساختمان استفاده می‌کنند. در این نوع سقف از تیرآهن در دو نوع بتنی یا فولادی استفاده می‌گردد و فاصله آن‌ها حدود ۵۰ سانتی متر است.

مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک

اولین مرحله در اجرای سقف های تیرچه بلوک کار گذاشتن تیرچه ها با فاصله حدودی 50 سانتیمتر از همدیگر است. در مرحله بعد قبل از بتن ریزی باید شمع گذاری انجام شود. همچنین در صورتی که قرار است سازه دارای سقف کاذب باشد باید قبل از بتن ریزی با استفاده از میلگرد سقف کاذب مورد نظر ساخته شود. بعد از کار گذاشتن میلگردهای مورد نظر بتن ریزی انجام می شود.

مزایای سقف تیرچه بلوک

• دارای طول عمر طولانی مدت
• عدم نیاز به نیروی تخصصی برای نصب
• مقاوم در برابر نیورهای افقی مانند باد
• اجرای همزمان چند سقف بدون نیاز به جک زیر سقفی

معایب سقف تیرچه بلوک

• دارای محدودیت در شکل‌های قوسی
• عدم وجود صلبیت لازم نبت به دیگر انواع سقف‌ها
• محدودیت در دهانه قابل پوشش

سقف تیرچه کرومیت…

سقف اینتل دک

اینتل دک روشی نوین در اجرای دال دوطرفه محسوب می شود که زمینه اصلی ابداع آن اجرای تیرچه های متعامد با مقطع آی شکل نامتقارن و مسطح می باشد. اینتل دک با دارا بودن وزن سازه ای مناسب پاسخ خوبی به بارهای وارده به ساختمان داده است.

مراحل اجرا سقف اینتل دک

اجرای سقف های اینتل دک بدینگونه است که پس از قالب بندی, بلوک های مخصوص سقف اینتل دک به سادگی چیده شده و توسط اسپیسرها در جای خود ثابت می شود.میلگردهای سراسری و تقویتی زیرین در محل های پیش بینی شده در اسپیسرها چیده می شود. بلوک های فوقانی داخل اسپیسرها قرار گرفته و میلگردهای فوقانی کار گذاشته شده و نهایتا بتن ریزی انجام می شود.

معایب و مزایا سقف اینتل دک

• از مزایای اینتل دک امکان اجرای دهانه های بلند بصورت کاملا مسطح و بدون آویز تیرها
• حذف محدودیت های معماری و همچنین تامین و بازدهی مناسب فضای پارکینگ
• کاهش قابل توجه خطاهای اجرایی
• عدم نیاز به سقف کاذب و چسبندگی مناسب نازک کاری
• عایق صوتی و حرارتی مناسب و مقاوم در برابر آتش سوزی
• و از همه مهم تر اینکه سقف اینتل دک یک تکنولوژی بومی است.

رعایت اصول استاندارد؛ نیاز اولیه سقف‌ های ساختمانی

ساختن سقف یک مرحله هیجان‌انگیز و همچنین بسیار حیاتی است. اقدامات و تصمیمات شما اگر با استانداردهای صنعت ساختمانی هماهنگ نباشد، ممکن است پیامدهای بلندمدتی به همراه داشته باشد. چه بخواهید یک سقف جدید بسازید و چه بخواهید سقفی را با سقف موجود جایگزین کنید عواملی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود تا با رعایت نکات ایمنی دقیق این امر امکان‌پذیر باشد. پس قبل از هر شروع هر کاری با متخصصین این حوزه صحبت کیند و از میان انواع سقف ساختمانی، آنچه که برای سازه شما مناسب است را انتخاب نمایید.

بنیاد مهندسی ساختمان

Bonyadsite