ایمنی ساختمان سازی

ایمنی ساختمان

روند ساخت و ساز با سرعتی بسیار بالا در حال گسترش است و نکته ای که در ارتباط با آن بسیار حائز اهمیت می باشد رعایت نکات ایمنی حین انجام کار است.

ایمنی ساختمان همیشه مهم‌ترین بخش در ساخت و سازها بوده است، پس استفاده از بهترین تجهیزات و بالاترین سطح از دانش در این زمینه می‌تواند جان میلیون‌ ها نفر را نجات دهد.

حوادث غیر مترقبه ای مانند زلزله، سیل، طوفان و… می‌تواند ایمنی ساختمان و اعضای خانواده‌ی ما را به خطر بیاندازد، در  واقع عدم رعایت اصول ایمنی در ساختمان می‌تواند در هر زمان جان افراد ساکن در ساختمان و حتی اطراف ساختمان را به خطر بیاندازد.

امروزه مسئله‌ی ایمنی در ساختمان‌ سازی به قدری با اهمیت و پررنگ شده که رعایت نکردن اصول ایمنی و عدم استفاده از لوازم ایمنی ساختمان، حتی ممکن است باعث توقف یک پروژه ساخت و ساز شود. با توجه به حوادثی که برای افراد در زمان ساخت یک ساختمان اتفاق افتاده، ضوابطی قرار داده شده که با رعایت کردن آن‌ها این حوادث به حداقل برسد.

در ادامه این نوشته از بنیاد مهندسی ساختمان، قصد داریم به قوانین ایمنی در روند ساخت و ساز بپردازیم.

ایمنی در ساختمان شامل:

۱-نکات ایمنی در هنگام ساختمان سازی

۲- نکات ایمنی عبور و مرور بهنگام عملیات ساختمانی

۳-مسائل ایمنی در تخریب، گودبرداری و اجرای سازه‌ی نگهبان در مناطق شهری

قوانین مهم ایمنی درساختمان سازی

نکاتی که هنگام ساخت و ساز باید به آنها توجه شود به شرح زیر است:

• کارگران ساختمانی باید از تجهیزات ایمنی لازم از قبیل کفش، کلاه ایمنی، لباس مخصوص، دستکش، طناب نجات، عینک مخصوص و … با توجه به محیط و شرایط کار استفاده نمایند. برای حفظ جان کارگران و حفظ ایمنی حین کار این تجهیزات باید بر اساس ضوابط و آئین نامه ها در اختیار آن ها قرار گیرد.
• سطح معابری که برای عبور چرخ های دستی در نظرگرفته می شوند باید صاف باشند و یک متر عرض داشته باشند.
• کارگران نباید در روزهای بارانی و طوفانی بر روی پشت بام ساختمان کار کنند. علاوه بر آن سطح پشت بام یخزده نیز می تواند برای آن ها حادثه ساز باشد.
• استفاده از طناب و کمربند ایمنی توسط کارگرانی که بر روی سطوح شیبدار با شیب بیشتر از 20 درجه کار می کنند الزامی است.
• دستگاه های تولید بتن باید دارای ضامن باشند تا در صورت نیاز به تمیزکاری بتوان دستگاه را قفل نمود و از ایمنی آن اطمینان حاصل کرد.
• بناهایی که ملات آن ها هنوز خشک نشده سست می باشند، در نتیجه نباید بر روی آن ها داربست یا بار اضافی قرار داد.
• نصب و برپایی تیرهای فلزی در زمان بارندگی، یخبندان و وزش بادهای شدید امری خطرناک است و باید از آن اجتناب گردد.
• کارگرانی که بر روی پشت بام های شیب دار کار می کنند باید از نردبان یا صفحات تراولینگ بسیار محکم و مقاوم استفاده کنند. این نردبان ها و صفحات مانع از لغزش پای کارگران می شود و احتمال سقوط آن ها را کاهش می دهند.
• برای حمل و جا به جایی مصالحی نظیر تیر آهن، چوب و … حتما باید تابلو نصب شود تا عابران از آن مطلع شوند.
• برای رعایت تعادل در بالا و پایین آوردن بار توسط جرثقیل باید طناب هدایت کننده استفاده گردد.
• وسایلی که برای باربری استفاده می شوند باید مجهز به ضامن باشند تا در صورت توقف، بار حرکت نکند.
• قبل از بتن ریزی، باید از استحکام قالب ها اطمینان حاصل نمود و هنگام برداشتن قالب ها برای کاهش خطر سقوط قالب یا بتن باید نکات ایمنی لازم رعایت گردد.
• برای قراردادن ستون های آهن روی یکدیگر نباید بیشتر از یک طبقه ستون بدون جوشکاری روی هم قرار گیرند.
• انبار کردن و روی هم انباشتن مصالح ساختمانی باید به گونه ای باشد که وسایل نقلیه و عابرین هنگام تردد دچار مشکل نشوند.
• حمل و نقل مواد شیمیایی باید با توجه به دستورالعمل شرکت سازنده انجام شود.
• قطع درختان باید به گونه ای انجام شود که به عابران و یا ساختمان های مجاور آسیبی وارد نشود. در واقع درختان پس از قطع شدن باید در جهت مکانی سقوط کنند که مورد حفاظت قرار گرفته است.
• گودبرداری در کنار راه آهن، بزرگراه یا مکان هایی که ارتعاش ایجاد می شود باید با احتیاط لازم صورت گیرد تا ریزش اتفاق نیفتد.
• افرادی که در جریان عملیات گودبرداری قرار ندارند باید به اندازه 5 متر با گود فاصله خود را حفظ نمایند.
• اگر محلی که چاه حفر می شود در نزدیکی معابر عمومی قرارگرفته باشد، باید از حصار برای جلوگیری از سقوط افراد به آن علیرغم تابلوهای هشداردهنده و چراغ های احتیاط، استفاده نمود.
• برای حفظ جان کارگران در برابر خطر ریزش دیواره چاه باید از الوارهای زیرپایی با مقاومت لازم استفاده نمود.
• به منظور جلوگیری از سقوط افراد و خطرهای احتمالی در مکان های شیب دار، پرتگاه ها، معابر و سایر مکان های پر خطر باید از پوشش های موقت و یا نرده برای حفاظت استفاده شود.
• حمل قیر داغ به بالای ساختمان توسط کارگر بسیار خطرناک است و ممنوع می باشد. علاوه بر آن قرارگرفتن شعله، کبریت و وسایل قابل اشتعال در کنار مجراهای فاضلاب و خطوط گاز منجر به بروز حادثه می گردد.
• قیر داغ باید در جایی نگهداری شود که دارای تهویه است. زیرا نگهداری آن در محوطه بسته خطر ساز است.
• به منظور افزایش تیر آهن ها استفاده از کابل های بسیار مقاوم امری ضروری می باشد.
• همیشه خطرات جانی در نصب قطعات فلزی وجود داشته، بدین منظور همواره باید به نکات ایمنی توجه شود.
• عملیات تخریب اصولاً در کنار معابر صورت می گیرد، به همین دلیل برای جلوگیری از ایجاد خطر استفاده از نرده یا تورهای محافظ امری ضروری است.
• تخریب ساختمان های بلند باید با رعایت استاندارهای لازم صورت گیرد.
• کارگران ساختمانی باید دارای مهارت بوده و بر کار آن ها نظارت گردد.
• مکان هایی که توسط روش های مکانیکی تخریب می شوند باید تحت مراقبت قرار گیرند تا قسمت های باقی مانده پایداری خود را حفظ کنند. در صورت لزوم می توان پایه های اطمینان نصب نمود.

در چه قسمت‌هایی از خانه باید نکات ایمنی بیشتری رعایت شود؟

در هیچ خانه‌ای رعایت صد درصد ایمنی مسیر نیست اما می‌توانیم با رعایت چند نکته از بروز حوادث پیشگیری کنیم. برای مثال در یک خانه قسمت‌های همچون آشپزخانه، پریزهای برق و … باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرند تا از بروز حوادث بعدی به خصوص برای کودکان و سالمندان که در استفاده از آنها توان کمتری دارند جلوگیری شود.

• آشپزخانه

آشپرخانه قلب خانه شما است و در صورت آسیب دیدن قلب خانه این آسیب به سرعت به اعضای دیگر سرایت می‌کند یکی از حوادثی که در آشپزخانه ها اتفاق می افتد آتش سوزی ناشی از پخت غذا یا استفاده از وسایل برقی است. به همین منظور هم نصب دتکتور دود در هر خانه ای به خصوص در آشپزخانه الزامی است و در صورتی که قصد خرید خانه دارید به این نکته حتما باید توجه کنید. این روزها نصب کپسول آتشنشانی هم در ساختمان ها الزامی شده و حکم بیمه ماشین را دارند.

• کنتورهای گاز، آب و برق

همه ما باید نحوه استفاده از این کنتورها را بیاموزیم و یا اگر در برج ساکن هستیم رایزرها را شناسایی کرده و شیرهایی را که مربوط به واحد ما است را با چسباندن برچسبی مشخص کنیم. نحوه بسته شدن و باز کردن آنها کمک می‌کند تا در لحظات حساس بتوانید به درستی تصمیم‌گیری کنید. همچنین در بسیاری از حمام‌ها کلیدهای کنتور مجزایی در نظر گرفته می شود که در کنار کنتور فیوزهای مینیاتوری گذاشته شده تا اگر اتصالی داخل حمام اتفاق افتاد، برق حمام قطع شود.

• پنجره‌ها و درب‌ها

برای ایمنی بیشتر در مقابل سرقت و آتش سوزی بهتر است از درب‌های ضد سرقت و ضد حریق استفاده شود. رعایت این نکته کمک می‌کند تا در صورت بروز هر گونه آتش سوزی قسمت‌های مهمی که برای رفت و آمد و نجات افراد از آنها استفاده می‌شود بدون آسیب باقی بمانند و ناجی جان تعداد زیادی باشند یا از هر گونه سرقت جلوگیری کنند. همچنین پنجره‌ها باید ارتفاع مناسبی از زمین داشته باشند تا کودکان نتوانند به راحتی به آنها دسترسی پیدا کنند. همچنین استفاده از شیشه های چند لایه نشکن راه را برای سارقان سخت‌تر می‌کند. با تعویض تجهیزات از این دست به استانداردهای ایمنی ساختمان نزدیک‌تر می‌شویم.

• چارچوب‌ها

در وقوع حوادثی همچون زلزله مهم‌ترین جای امن چارچوب‌ها هستند پس اگر خانه شما قدیمی است باید زودتر به فکر ترمیم این مناطق مهم از خانه‌تان باشید. چارچوب های چوبی ضعیف‌تر از انواع فلزی آنها هستند و در صورت بروز آتش‌سوزی‌هایی که به دنبال زلزله و از طریق ترکیدن لوله گاز اتفاق می‌افتند دچار حریق می‌شوند.

ایمنی یک ساختمان می‌تواند تا حد قابل ملاحظه‌ای آرامش روانی ما را تأمین کند. بنابراین رعایت اصول ایمنی در ساختمان در مرحله‌ی اول باید توسط پیمانکاران و ناظران رعایت شده و مورد بررسی دقیق قرار گیرد. اما نقش هر فرد در محیط خانه نیز بسیار حائز اهمیت می‌باشد و می‌تواند تأمین‌کننده سلامتی افراد خانواده باشد.

امیدواریم با رعایت تمامی قوانین و مقررات ایمنی در ساختمان سازی، دیگر شاهد بروز اتفاقات و حوادث ناخوشایند نباشیم. با رعایت این مقررات، به سازه ای باکیفیت و اصولی دست خواهید یافت و از نتیجه کار خود لذت خواهید برد.

بنیاد مهندسی ساختمان

Bonyadsite