معرفی رشته عمران و فرصت های شغلی آن

سرپناه از نیازهای اولیه و اساسی بشر است که در دوره های مختلف زندگی به روش های گوناگونی به آنها پاسخ داده است، انسان ها با بکارگیری ابزارهایی دست ساز خود و استفاده از منابعی که طبیعت در اختیار آنها قرار داده اقدام به ساخت محلی برای زندگی خود کردند. با پیدایش اولین سرپناه دست ساز بشر پایه و اساس مهندسی عمران بوجود آمد.

مهندسی عمران چیست؟

یکی از پرطرفدارترین رشته هایی که از طریق کنکور ریاضی و فیزیک می توان به آن راه پیدا کرد، رشته مهندسی عمران است که داوطلبان گروه ریاضی و فنی می توانند با موفقیت در کنکور سراسری و انتخاب این رشته در صورت قبولی در کنکور، این رشته را در دانشگاه ادامه دهد.

خیلی از مردم این رشته را با نام راه و ساختما می شناسند و به خاطر اهمیت مسکن در ذهن افراد این رشته تقریباً شناخته شده است.

در کشور انگلیس هم به رشته هایی که با آبادانی و تمدن سازی مرتبط باشند با عنوان مهندسی عمران یاد می شود.

هدف رشته مهندسی عمران چیست؟

هدف رشته مهندسی عمران تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در پروژه های مختلف عمرانی در زمینه های ساختمانی،راه سازی، پل سازی، سازه و بناهای آبی، جمع آوری و دفع فاضلاب و… مسئولیت طرح، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده بگیرند.

گرایش‌های رشته مهندسی عمران برای ادامه تحصیل چه هستند؟

رشته مهندسی عمران در سطح کارشناسی دارای سه گرایش عمران–عمران، عمران–نقشه‌برداری و عمران–آب است.

گرایش عمران–عمران: رشته مهندسی عمران-عمران به نسبت سایر گرایش‌ها جامع‌تر و وسیع‌تر است و زیر مجموعه‌های بیشتری را شامل می‌شود. دانشجوی مهندسی عمران–عمران مسائل مربوط به تمامی گرایش‌های مقاطع بالاتر رشته مهندسی عمران از جمله سازه، خاک و پی، راه و ترابری و هیدرولیک را مطالعه می‌کند. برای آشنایی بیشتر با این رشته، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود.

گرایش عمران–نقشه‌برداری: این گرایش، قدری جزئی‌تر است و صرفا به مطالعه مباحث مربوط به نقشه‌برداری به منظور تعیین پستی‌ها و بلندی‌های منطقه پیش از شروع عملیات ساخت و ساز می‌پردازد. نکته قابل توجه این است که نقشه‌برداری بیشتر برای سازه‌های بزرگ خارج از شهر مثل سیلوها، پل‌ها، تونل‌ها و سدها کاربرد دارد. از این رو عملیات میدانی و صحرایی این رشته زیاد است. دانشجویان پیش از انتخاب این گرایش بایستی به این مساله توجه کنند و پیشنهاد می‌شود در صورتیکه تمایل به انجام عملیات میدانی ندارند به‌ سراغ این رشته نروند.

 

گرایش عمران–آب: این گرایش نیز مانند گرایش نقشه‌برداری، قدری جزئی است و به مطالعه مباحث مرتبط با منابع آب مانند رودخانه‌ها، سدها و کانال‌های آبیاری می‌پردازد.

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد و دکتری مهندسی عمران:

سازه: هدف از مهندسی سازه، تحلیل رفتار اجزای تشکیل‌دهنده سازه و مدل نمودن المان‌ها تحت بارهای استاتیکی است. این رشته بیشترین ظرفیت پذیرش را در بین گرایش‌های مختلف مهندسی عمران در دانشگاه‌های کشور دارد و به‌ نوعی عموم مردم رشته مهندسی عمران را با این گرایش می‌شناسند. سایر گرایش‌های این رشته به نسبت جدیدتر هستند. از پرکاربردترین نرم‌افزارهای مرتبط با این گرایش می‌توان به Etabs ،Sap ،Safe اشاره کرد.

ژئوتکنیک: مهندسی ژئوتکنیک یا مهندسی خاک و پی از شاخه‌های مهندسی عمران است که در آن رفتار خاک تحت بارهای وارده از سازه‌های گوناگون مطالعه می‌شود. از جمله مباحث مورد مطالعه در این گرایش می‌توان به تخمین ظرفیت باربری خاک زیر پی و نشست فونداسیون‌ها اشاره کرد. همچنین مباحثی از جمله ایجاد پایداری شیب‌ها و گودبرداری‌ها با استفاده از روش‌هایی مانند میخ‌کوبی، انکراژ، دیوارهای مسلح‌ شده با ژئوسنتتیک و غیره، تحلیل و طراحی سدهای خاکی، پی‌های عمیق و نیمه‌عمیق، بهسازی خاک، آزمایش‌های درجا پیش از اجرای پروژه‌های عمرانی از موارد مورد مطالعه در این گرایش هستند.

سازه‌های هیدرولیکی: مهندسی سازه‌های هیدرولیکی در واقع ترکیبی از گرایش‌های سازه و آب است. دروس اصلی این گرایش عبارتند از:

• هیدرولیک پیشرفته
• طراحی هیدرولیکی سازه‌ها
• روش اجزاء محدود
• هیدرودینامیک
• هیدرولیک محاسباتی
• اندرکنش آب و سازه
• هیدرولوژی پیشرفته
• ریاضیات عالی مهندسی
• مکانیک محیط‌های پیوسته
• آب‌های زیرزمینی
• سدهای خاکی
• سدهای بتنی

مهندسی زلزله: در رشته مهندسی زلزله، هدف تحلیل و بررسی نیروهایی است که به‌صورت خارجی به سازه اعمال می‌شوند. به‌طور مثال نیروی زلزله و باد از جمله نیروهای دینامیکی و جانبی هستند که به سازه وارد می‌شوند. بررسی نحوه عملکرد سازه در مقابل این بارها و پیشنهاد راهکارهایی برای مقابله و بررسی رفتار لرزه‌ای سازه از اهداف اصلی این گرایش هستند.

راه و ترابری: گرایش راه و ترابری، به موضوع طراحی هندسی راه و راه آهن، اجرا و روسازی راه‌ها و جاده‌ها می‌پردازد. این گرایش نیز همانند گرایش‌ نقشه‌برداری، عملیات صحرایی و میدانی زیادی داشته و دانشجویان حین انتخاب آن باید به این موضوع توجه داشته باشند.

مهندسی و مدیریت منابع آب: گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب، بر روی برنامه‌ریزی، بهره‌برداری بهینه و کنترل آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق سازه‌های آبی نظیر سد، سیستم‌های آبیاری، ایستگاه‌های پمپاژ، چاه‌ها، لوله‌کشی شهری و غیره تمرکز می‌کند. به دلیل کمبود منابع آبی در سالیان اخیر و نیاز به مدیریت مصرف آب، این گرایش مورد توجه بسیاری از ارگان‌ها و مراکز تحقیقاتی قرار گرفته است.

سازه‌های دریایی: گرایش سازه‌های دریایی، شامل تحلیل و طراحی سازه‌های مرتبط با دریا مانند سکوهای نفتی، جک‌آپ‌ها، اسکله و مواردی از این قبیل است. از آنجایی‌ که ایران در شمال و جنوب مرزهای دریایی دارد و از سوی دیگر دریاهای کشورمان نفت‌خیز هستند، فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در پروژه‌های مرتبط با صنعت نفت و گاز در سواحل و دریای شمالی و جنوبی کشور مشغول به کار شوند.

مهندسی مدیریت ساخت: گرایش مهندسی مدیریت ساخت آموزش‌های لازم در زمینه اصول مدیریت صحیح اجرای پروژه‌های عمرانی را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد. دانستن مسائل مربوط به مدیریت و کنترل پروژه در روند ساخت و اجرا، مدیریت صحیح مصالح و زمان، آشنایی با امور قراردادها در ابعاد حقوقی موجب دستیابی بیشتر به موفقیت در پروژه‌های عمرانی خواهد شد، آنهم به ویژه در پروژه‌های بزرگ ملی که هزینه زیادی را در بر می‌گیرند.

مهندسی برنامه‌ریزی حمل و نقل: در این گرایش به برنامه‌ریزی حمل و نقل در چهار بخش مجزای دریایی، ریلی، هوایی و جاده‌ای پرداخته می‌شود. در بخش شهری، فارغ‌التحصیلان این گرایش به مطالعه مباحث حمل و نقل و ترافیک درون ‌شهری می‌پردازند و می‌توانند در سازمان‌های حمل و نقل ترافیک، ادارات راه و ترابری و شهرداری‌ها مشغول به کار شوند.

مهندسی محیط زیست: از آنجایی‌که امروزه مباحث مربوط به حفاظت از محیط زیست و بقای کره زمین در سراسر دنیا بسیار مورد توجه هستند، این گرایش مهندسی عمران نیز بیش از پیش مورد استقبال فارغ‌التحصیلان کارشناسی مهندسی عمران قرار دارد. مواردی از جمله مطالعه و کنترل منابع آلودگی‌ آب، خاک و هوا و تصفیه فاضلاب از جمله مهمترین مباحث این گرایش هستند. با توجه به شرایط کنونی، سازمان‌های مسئول مانند سازمان حفاظت محيط زيست، شيلات و شهرداری‌ها، مرتباً به منظور برطرف کردن مشکلات محیط زیستی کشور، اقدام به برنامه‌ریزی و صرف بودجه برای ارائه و اجرا طرح‌های کاربردی و مرتبط می‌کنند؛ مسئله‌ای که سبب شده، بازار کار فارغ‌التحصیلان گرایش مهندسی محیط زیست به خاطر آن رشد قابل توجهی را تجربه کند.

تقسیم بندی مهندسان عمران:

به طور کلی مهندسان عمران به دو دسته تقسیم می شوند، مهندسین مشاور و مهندسین پیمانکار. مهندسان مشاور وظیفه طراحی پروژه ها را بر عهده دارند و بیشتر در دفتر کار می کنند؛ سپس پیمانکاران طرح ها را گرفته و در حین ساخت اجرا می کنند. پیمانکاران در محل پروژه ها کار می کنند و ساختمان سازه را مدیریت می کنند.

وظایف مهندسان عمران:

• کمک به بررسی محل پروژه‌ها
• ارزیابی ارزش و خطرات احتمالی پروژه‌ها
• توسعه نقشه‌ها با استفاده از طراحی به کمک کامپیوتر (CAD)
• ارتباط با معماران، پیمانکاران فرعی، مشاوران، همکاران و مشتریان
• اطمینان از پروژه‌هایی که الزامات قانونی و استانداردهای بهداشت و ایمنی را برآورده می‌کنند
• حل مشکلات طراحی و توسعه
• مدیریت بودجه و سایر منابع پروژه
• شرکت در جلسات عمومی برای بحث پروژه‌ها
• استفاده از نرم افزار مدل سازی کامپیوتری برای تجزیه و تحلیل نظرسنجی‌ها و تجزیه و تحلیل داده‌ها
• تهیه پیشنهادات و گزارشات پروژه
• ارزیابی تاثیرات زیست محیطی پروژه و خطرات احتمالی آن
• نظارت بر پیشرفت پروژه و اطمینان از مطابقت آن با الزامات قانونی و بهداشتی و ایمنی
• کار در محل پروژه در هر شرایط آب و هوایی یا در یک دفتر

فرصت های شغلی مهندسی عمران:

عمران طیف وسیعی از مشاغل را در بر می‌گیرد و می‌توان گفت که برای مهندس عمران در ایران انتخاب‌های بسیاری برای فعالیت وجود دارد. این مشاغل با توجه به میزان مهارت مهندس و همچنین نوع شاخه‌ای که او در آن تحصیل کرده است، به او داده می‌شود. حیطه‌های شغلی هر مهندس عمران شامل موارد زیر می‌شود:

1. طراحی و ساخت ساختمان‌های شهری. این شاخه از فعالیت مهندسان عمران تنها محدود به ساخت خانه‌های مسکونی و اداری نمی‌شود و در این حرفه ساخت مدرسه، بیمارستان، کارخانه، تالارها، باشگاه‌های ورزشی و …، نیز جزء مشاغل مهندسی عمران به شمار می‌آیند.

2. همان‌طور که عنوان کردیم، یکی دیگر از شاخه‌های مهندسی عمران راه سازی است. مهندس عمران می‌تواند به عنوان راه ساز وارد بازار کار شود و در این مسیر می‌تواند راه سازی را در روستاها و شهرها طراحی و نظارت کند.

3. پل سازی یکی دیگر از شغل‌هایی است که یک مهندس عمران می‌تواند در آن مشغول به کار شود. ساخت انواع پل‌های بتنی و فلزی در شهرها و میان روستاها، از جمله کارهایی است که این شاخه از مهندسی عمران را تعریف می‌کند.

4. بازار کار مهندس عمران به محیط زیست نیز مربوط می‌شود و همان‌طور که گفتیم شاخه‌ای از این رشته مهندسی محیط زیست نام دارد. بنابراین یک مهندس عمران می‌تواند در راستای حفظ محیط زیست و سالم سازی فضای زندگی انسان‌ها، با شرکت‌های دولتی و خصوصی همکاری کند.

5. سد سازی یکی دیگر از شاخه‌های فعالیت مهندس عمران و بازار کار مهندس عمران به شمار می‌آید. اجرای صفر تا صد سد سازی از طراحی، برنامه ریزی برای ساخت، برآورد هزینه و در نهایت اجرای کار، همگی جزء کارهایی است که مهندس عمران در این موقعیت شغلی انجام می‌دهد.

6. بازار کار مهندس عمران در منابع آب و مهندسی ژئوتکنیک نیز کاربرد دارد. طراحی و ساخت خطوط انتقال آب از سدها و همچنین انتقال آب از تصفیه خانه‌ها، جزء وظایفی است که مهندس عمران در این موقعیت شغلی انجام می‌دهد.
شهرسازی و مشخص کردن ساختار خیابان‌های شهر، می‌تواند یکی دیگر از موقعیت‌های شغلی یک مهندس عمران باشد. مهندس عمران می‌تواند بهترین ایده‌ها را در ساخت و طراحی عالی شهر برای کم کردن ترافیک و آلودگی در این موقعیت شغلی، ارائه دهد.

درآمد مهندسی عمران:

بر اساس اطلاعات به دست آمده از گزارش بازار کار، حقوق مهندسان عمران به طور میانگین معمولاً ۷.۲۰۰.۰۰۰ تومان است. میزان حقوق مهندس عمران در ایران از ۱.۰۰۰.۰۰۰ تومان (کمترین) تا ۲۸.۰۰۰.۰۰۰ تومان (بالاترین) متغیر است.

اشخاصی که فارغ التحصیل رشته ی عمران از دانشکده ها هستند برای یافتن شغل مرتبط با کار خود و گرفتن پروانه اشتغال به کار مهندسی می بایست آزمون نظام مهندسی را شرکت کنند. برای شرکت در این آزمون ها نیازمند یکسری منابع هستید که بنیاد مهندسی ساختمان برای راحتی شما داوطلبان عزیز، منابع را به صورت پکیج های مرتبط با رشته و صلاحیت شما آماده کرده است.

• پکیج عمران – اجرا
• پکیج عمران – نظارت
• پکیج عمران – محاسبات
• پکیج عمران – بهسازی 
• پکیج عمران – گود برداری

 

 

بنیاد مهندسی ساختمان

Bonyadsite